ေရႊရင္ေက်ာ္ဣစၦသယ- မဟိဒိၶေစဂိုဏ္းေတာ္ၾကီးျဖစ္ေပၚလာပံု၊ ဘိုးေတာ္ဘုရားမ်ား၏ ထြက္ရပ္ေပါက္ (အက်ဥ္း) နွင့္ ထူးျခားခ်က္မ်ား သမိုင္း

ေရႊရင္ေက်ာ္ဣစၦသယ- မဟိဒိၶေစဂိုဏ္းေတာ္ၾကီးစလာပံုေျပာပါဆိုလွ်င္ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ဆရာၾကီး ဦးျမခင္ (ေခၚ) အေဖၾကီး ဦးျမခင္အေၾကာင္း အရင္ေျပာမွျဖစ္မွာ၊ ေရႊရင္ေက်ာ္နွင့္ အေဖၾကီး ဦးျမခင္ဆိုတာ ခြဲျခားမရေအာင္ျဖစ္ရပါသည္။ ဒါေၾကာင့္ ၄င္းတို႔အေဖၾကီးဦးျမခင္၏ မိန္႔ၾကားသြားေသာ ႏွႈတ္ေတာ္ထြက္ခဲ့ေသာ မူရင္းအသံနွင့္ ဆံုးမခဲ့ေသာ မိန္႔မွာခဲ့ေသာ တိတ္ေခြမွ မွတ္တမ္းအရ၊ ေျပာၾကားခ်က္အရ ေျပာရမည္ဆိုလွ်င္ ဂိုဏ္းေတာ္နွင့္ ဘိုးေတာ္မ်ား စလာပံုမွာ “မင္းသားၾကီး ဦးေအာင္က စလာတယ္” ဟုေျပာပါရန္ အေဖၾကီး အမိန္႔ရွိပါသည္။

            အေလာင္းမင္းတရားၾကီး ဦးေအာင္ေဇယ်၏သား ဘိုးေတာ္ဦးဝိုင္းနွင့္ မင္းသားၾကီး ဦးေအာင္၊ ေနာက္ ကိုရင္ၾကီးတစ္ပါးရယ္၊ သူတို႔ သူငယ္ခ်င္းသံုးေယာက္ ပါရွိတယ္၊ ၄င္းသံုးဦးကို ငယ္စဥ္ အခါက ဆရာေတာ္ထံအပ္ႏွံျပီး ပညာသင္ၾကားစဥ္က ဆရာေတာ္က ဘုရင္ျဖစ္မည့္ ေမာင္ဝုိင္း ကို မင္းသားတို႔တတ္အပ္ေသာ အဌာရႆဆယ့္ရွစ္ရပ္ ပညာမ်ားကို သင္ၾကားေပး၍ ကိုရင္ၾကီး ကိုမူ တရားဓမၼမ်ား သင္ၾကားပို႔ခ်ေပးခဲ့သည္။

            မင္းသားၾကီးဦးေအာင္ကိုက်ေတာ့ ငယ္စဥ္ကအထံုေရစက္ပါေသာေၾကာင့္ ထြက္ရပ္ ေပါက္ ပညာရပ္မ်ားကို ငယ္စဥ္ကပင္ သင္ၾကားေပးခဲ့ပါသည္။

            ဤကဲ့သို႔ အရြယ္ေရာက္ၾက၍ မိမိတို႔ဘဝနွင့္ မိမိတို႔ က်င့္ၾကံေနထိုင္ခဲ့ၾကသည္။ ေနာက္ဆံုးနန္းတြင္းအေရးေတာ္ပံုျဖစ္လာေသာအခါမွာ- မင္းသားၾကီးဦးေအာင္က ေမာင္ဝိုင္း အားေရွာင္တိမ္းေနေစခဲ့ျပီးေနာက္ ေမာင္ဝိုင္းကံဇာတာအထတြင္ ထီးနန္းကို သိမ္းပိုက္ေစခဲ့ သည္။ ထီးနန္းရလွ်င္ မဟာမ်ိဳးမဟာႏြယ္မ်ားကို သက္ျဖတ္ျခင္းမျပဳရန္ ကတိစကား ဦးဝိုင္းက ဆိုခဲ့ရသည္။

            ဤသို႔ျဖင့္ ဘိုးေတာ္ဦးဝိုင္းထီးနန္းရလာသည္။ ဘိုးေတာ္ဦးဝိုင္းသည္ မိမိကတိသစၥာ ေဖာက္ဖ်က္၍ ထီးနန္းရရွိေသာ မဟာမ်ိဳးမဟာႏြယ္မ်ားကို ကြပ္မ်က္လိုက္ေသာအခါ မင္းသားၾကီးဦးေအာင္သည္ ေခြးတစ္ေထာင္ကို ျမိဳ႔ဝန္၏ အိမ္ေရွ႕တြင္ ထမင္းေကၽြးခဲ့သည္။

            ထိုအခါျမိဳ႕ဝန္က ဘာေၾကာင့္ေခြးေတြကို

ထမင္းေကၽြးရပါသလဲဟုေမးေသာ ေခြးေတြ ဟာလူေတြထက္ သစၥာရွိတယ္။ လူေတြက သစၥာမရွိဘူး၊ ယခုလိုထမင္းေကၽြးရင္ သခင္ကို သံုးနွစ္မေမ့ဘူး၊ တစ္ခ်ိဳ႕ရွင္ဘုရင္ေတြကေခြးေလာက္မွ သစၥာမရွိဘူး ဟူ၍            ျမိဳ႕ဝန္အား  

မင္းသားၾကီးဦးေအာင္က ေျဖၾကားေသာ္ ျမိဳ႕ဝန္မွတစ္ဆင့္ ဘုရင့္အား သံေတာ္ဦး တင္ေတာ့သည္။

            ဘိုးေတာ္ဦးဝိုင္းက မင္းသားၾကီးဦးေအာင္အား ဖမ္းဆီးရန္ အမိန္႕ေပးခဲ့ေလသည္။ မင္းသားၾကီးဦးေအာင္သည္ ေဆြမ်ိဳးမ်ားပါ ေခၚယူ၍ အထက္ေအာက္ျမန္မာျပည္အနွ႔ံ ထြက္ေျပး တိတ္းေရွာင္ေနခဲ့ရ၏။ ေနာက္ဆံုးမင္းသားၾကီးဦးေအာင္ အဖမ္းခံခဲ့ျပီး လက္ညိဳးေထာင္လိုက္ေသာ္ လက္ညွိဳးကအေရာင္္ၾကာင့္ အေဆာင္ကိုင္ အမွႈထမ္းမ်ား ဓါးကိုလွ်က္ အေသကဲ့သို႔ ျဖစ္ေနရေၾကာင္း၊ မင္းသစၥာမရွိေပမယ့္ မင္းရင္ေသြးျဖစ္တဲ့ ငါ့ေျမးၾကရင္ ငါကယ္ရဦးမယ္ ေျပာရယ္ ထြက္သြားပါသည္။

            အေဖၾကီးက မင္းသားၾကီးဦးေအာင္ရဲ႔ တန္ခိုးေတာ္ၾကာင့္ ယခုေဆးေတာ္စစ္နွင့္ ပညာယူသူေတြ ဟဲ့ကပ္ထားဆိုရင္ ကပ္ေနရတာ အဖဘိုးေတာ္ေအး ၆ႏွစ္သား စၾကၤာမင္း ဖုန္းေတာင္းစၾကၤာရွင္ျဖစ္တဲ့ ဘိုးေတာ္ေအး စၾကၤာရထိုက္တဲ့မင္းသား အဖဆရာဟန္ ပညာ နွစ္ဆင့္မွာ ေျပာခဲ့ပါသည္။

            အဖဘိုးေတာ္ေအးသည္ ဘိုးေတာ္ဦးဝိုင္း၏ သားအၾကီး စစ္ကိုင္းမင္းသားနွင့္ ျပည္မင္းသား၏သမီး စႏၵာေဒဝီတို႔ အေၾကာင္းပါ၍ ေမြးေသာ ဘိုးေတာ္ေအး ျဖစ္ပါသည္။ ဘိုးေတာ္ေအး ၁၇နွစ္သား အရြယ္ထိ တာဝန္ယူျပီး သိမ္းဆီးထားခဲ့ရေၾကာင္း ၄င္းအထၳဳပၸတၱိကို ကတ္ိသစၥာစာအုပ္ထဲမွ မဟုတ္ေၾကာင္း အေဖၾကီးေျပာခဲ့ပါသည္။ အဖဘိုးေတာ္ဟန္က ေရွးရာဇဝင္ကို မွီး၍ေျပာသြားပါသည္ဟု အမိန္႔ရွိခဲ့ပါသည္။

            ဤသို႔ အဖဘိုးေတာ္ေအးအားကတၱီပါအိမ္နွင့္ ေရဆိပ္ေမွ်ာေသာအခါ မင္းသားၾကီး ဦးေအာင္ေရာက္လာျပီး ယမေနသားနွင့္ ေျပာင္းကာ အဖဘိုးေတာ္ေအးကိုမူ ေဝလျမင္းနွင့္ လႊတ္လိုက္၏။

            ဒါ့ေၾကာင့္ ဘုရား၊တရား၊ သံဃာကို သက္ဝင္ယံုၾကည္၍ လူတစ္ေယာက္ကို လူလို ျမင္ပါ။ လူကို လူလိုျမင္မွ ကိုယ္ခ်င္းစာတရားရွိတာဟု အေဖၾကီးဦးျမခင္ ဆံုးမခဲ့ပါသည္။

            အဖဘိုးေတာ္ေအး ဝိဇၨာျဖစ္ေသာအခါ မင္းသားၾကီးဦးေအာင္က ေဆးပစၥည္းနွင့္တကြ ေဖာ္နည္းကိုပါ ေပးလိုက္သည္။ အဖဘိုးေတာ္ေအးသည္ လူေကာင္းမ်ားကို မိစာၦေတြလႊမ္းမိုးျပီး

ဘုရားသာသနာအေရာင္မေတာက္ဘဲ ညိွဳႏြမ္းမွာစိုးသည့္အတြက္ ဣစၦသယမဟိဒိၶ ေစ ဂိုဏ္းေတာ္ၾကီးကို တည္ေထာင္ခဲ့သည္၊ ထိုဂိုဏ္းေတာ္ၾကီးတည္ေထာင္ျပီးေသာ ဘယ္ပစၥည္း ေတြထည့္ရမွာလဲဟု စဥ္းစား၏။ စုန္း၊ ကေဝ၊ တေစၦ ေျမဖုတ္စည့္ ေအာက္လမ္းမိစာၦမ်ားကို လက္ဝါးျဖင့္ တားရံုနွင့္ ဖြဲျပာက်သလို က်နိုင္သည္။ ဘုရားနွႈတ္ကပါတ္ေတာ္မ်ား ရြတ္ဆိုရံုနွင့္ အနိုင္ရရွိမည္။ သို႔ေသာ္ လူအသြင္ လူယုတ္၊ လူမိစာၦမ်ားကို နိုင္ရန္ ဘယ္သို႔ေသာ ပစၥည္းမ်ား ထည့္ရမွာလဲဟု စဥ္းစား၏။

            လူတစ္ေယာက္က လူတစ္ေယာက္ကို လူလိုမျမင္ျခင္း၊ လူတစ္ေယာက္က လူတစ္ ေယာက္ကို မတရားေျပာဆိုျခင္း၊ ဘုရားမွန္းမသိ၊ တရားမွန္းမသိ၊ သံဃာမွန္းမသိ မိမွန္းမသိ  ဖမွန္းမသိ၊ လူမွန္းမသိေသာ လူရမ္းကားလူမိစာၦမ်ား၏ စိတ္ကို ညွိဳ႔ေစနိုင္ေသာ အဂၢမဟာေဒဝီ ေတာင္နန္းစံမိဖုရားေခါင္ၾကီး၏ ပန္ေတာ္က်ပန္း (၇)ပြင့္ကို ထည့္၏။

            ေတာင္နန္းစံုမိဖုရားေခါင္ၾကီးဆိုသည္မွာ မင္းအဆက္ဆက္က ဆင္းသက္လာေသာ မင္းသားအစစ္နွင့္ မင္းသမီးအစ္တို႔ ညား၍ေမြးျပီး တိုင္းျပည္တစ္ျပည္တြင္ မင္းအဆက္ဆက္ လက္ယာထား၍ စံစားရေသာ ဆင္းရဲသားနွင့္ မေႏွာ၊ ကုန္သည္နွင့္ မေရာ၊ မည္သူနွင့္မွ် မဆိုင္ေသာ ဘုန္းကံနွင့္ ျပည့္ေသာ မိဖုရားျဖစ္ေပသည္။ ၾကီးေသာသူကလည္း သမီးကဲ့သို႔ တူမ ကဲ့သို႔ ခ်စ္ခင္ၾကသည္။ ငယ္ေသာသူမ်ားကလည္း အမိပမာ၊ အမပမာ ခ်စ္ခ်င္ၾကသည္။ ထိုမိဖုရားတို႔၌ နဂါး၊ ဂဠဳန္၊ ကုမာၻန္၊ ယကၡ၊ ဂႏၶဗၺ အေစာင့္အၾကပ္မ်ား အျမဲဝန္းခံ ေစာင့္ရွာက္ၾကရ၏။ ၄င္းမိဖု၇ား ပန္ဆင္ထားေသာပန္းကို ခြာခ်လိုုက္လွ်င္ ၄င္းအေစာင့္ အေရွာက္တို႔သည္ အလိုလိုပါေန၏။

            ထို႔ေၾကာင့္ လူမိစာၦကို နိုင္နင္းေစရန္ ပန္ေတာ္က်ပန္း (၇)ပြင့္ကို ထည့္ရေၾကာင္း အေဖအမိန္႔ရွိခဲ့ပါသည္။

            နံပါတ္(၂) ရန္သူမွန္သမွ်ကို နိုင္နင္းနိုင္ေအာင္ သံလွ်က္ကအရိုးထည့္ရ၏။ သံလွ်က္ သည္ကိန္းခန္းနွင့္ ကိုက္ညီေအာင္စီစဥ္ထားျခင္းေၾကာင့္ မင္းေကာင္းမင္းျမတ္မ်ား ညီလာခံတြင္ ကိုင္ေသာအခါ ေမာ္မၾကည့္နိုင္ေအာင္ ဇက္က်ိဳးေန၏၊ ၄င္ပစၥည္းကို ထည့္ျခင္းအားျဖင့္ ဓါး၊လွံ၊လက္နက္၊ အေျမာက္၊ စိန္ေျပာင္း အစရွိသည့္တို႔ေဘးမွ ေအာင္ျမင္နိုင္၏။      

သစၥာရွိသူမွန္သမွ် ဘုန္းၾကီးလာေအာင္၊ ျမင့္မားလာေအာင္၊ ကနကၠဒဏ္ထီးမွ ပိတ္စကို ထည့္၏၊ ကနကၠဒဏ္ထီးသည္ မင္းေကာင္းမင္းျမတ္မ်ားညီလာခံဝင္ေသာအခါ အလိုလိုပြင့္၍ အလိုလိုပိတ္သည္။

            ဤထီးေတာ္သည္ကား ဘုန္းရွိေသာမင္းတို႔သာ ေဆာင္းရ၏။ ထီးသည္ အျမင့္ဆံုးေသာ အရာျဖစ္၏။ အရိပ္လည္းရ၏။ သစၥာရွိသူမွန္သမွ် ဤေဆးေတာ္နွင့္ ထိုးသူမွန္သမွ် ဘုန္းၾကီးေစရန္ ကနကၠဒဏ္ထီး၏ ပိတ္စကိုထည့္ရျခင္းျဖစ္၏။

            ဤဂိုဏ္းေတာ္သည္ ဘုန္းၾကီးေစေသာ ဂိုဏ္းျဖစ္၏။ ဘုန္းၾကီးေအာင္ က်င့္ၾကံလုပ္ ေဆာင္ပါက ဘုန္းၾကီး၏။ လူေတြ၏ လုပ္ေဆာင္ခ်က္မမွန္ကန္ၾကသည့္အတြက္ ဘုန္းမၾကီးျခင္း ျဖစ္ေၾကာင္းနွင့္ ဘယ္သူ႔ကိုမွမတြက္နွင့္ ကိုယ့္အလုပ္သာကိုယ္လုပ္ၾကဟု အေဖၾကီးအမိန္႔ရွိ ဆံုးမခဲ့သည္။

            အဘဘိုးေတာ္စၾကၤာမင္းသည္ သူေတာ္ေကာင္းမ်ားအတြက္ ဤဂိုဏ္းေတာ္ၾကီး ၾကီးပြားလာလွ်င္ သူေတာ္ေကာင္းမ်ား ေဘးအႏၱရာယ္ ကင္းရွင္းမည္ကိုသိ၏။ထို႔ေၾကာင့္ အေဖၾကးီ ဦးျမခင္က ေဆးေတာ္ကို စုတ္ခြက္ထဲသို႔ နည္းနည္းထည့္ ဟသၤာျပဒါးမ်ားမ်ားထည့္ ေရြဆိုင္းထည့္ ေရထည့္ေဖ်ာ္ျပီး ထိုးေပးျခင္းျဖင့္ သူေတာ္ေကာင္းတို႔သည္ မိစာၦအေပါင္းကို နိုင္ေၾကာင္း အေဖအမိန္႔ရွိခဲ့ပါသည္။

            ဒါေၾကာင့္ ငါးဆင့္တြင္ ပံုေတာ္အုပ္ရသည္။ ေရွးလူၾကီးမ်ားသည္ ေခါင္းကို ကတံုးတံုး၍ ပံုေတာ္အုပ္ျပီး ေရႊခ်က်သည္။ ဂိုဏ္းေတာ္ကို ၾကည္ညိဳၾက၍ ေဖာ္ျပပါ ပစၥည္းသံုးမ်ိဳး နွင့္ သင့္ေလွ်ာ္ရာ ဂမုန္းတို႔ိကို ထုေထာင္းေရာစပ္၍ စီရင္ထားေသာ ေဆးေတာ္နွင့္ ဂိုဏ္းေတာ္ၾကီးသည္ ကၽြန္ေတာ္ႏွင့္လည္းမဆိုင္၊ ခင္ဗ်ားနွင့္ လည္းမဆိုင္၊ ဘယ္သူေတြနွင့္ ဆိုင္သလဲ ေမးရင္ ကမာၻသူ ကမာၻာသား အားလံုးနွင့္ ဆိုင္ပါသည္။

            သို႔ေသာ္ေဆးပစၥည္းမ်ားနွင့္ ေဖာ္နည္းကား ေတြ႔ထားခဲ့ေသာ္လည္း ေက်းဇူးရွင္ၾကီး ျဖစ္ေသာ ပါရမီရွင္ အေဖၾကီးဦးျမခင္ေသာ္မွ စမ္းသပ္ စစ္ေဆးမွႈ႕မျပဳဘဲ ဆရာသမားအေပၚ ဂိုဏ္းေတာ္အေပၚ၊တပည့္မ်ားအေပၚ သစၥာၾကီးစြာထားျပီး သူ႔ရဲ႕ဆရာဂိုဏ္းခ်ဳပ္အဖ ဘိုးေတာ္ဟန္ ရဲ႕သမီး၊ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ေက်းဇူးရွင္တစ္ဦးျဖစ္တဲ့ အမၾကီး ေဒၚေအးၾကည္နွင့္ အဖဘိုးေတာ္ဟန္၏   သားျဖစ္သည့္ နာယကဆရာၾကီးျဖစ္သူ ဆရာၾကီးဦးစံသိန္း သူတို႔နွစ္ဦး    

သာလွ်င္ ေဆးေတာ္မ်ား ကို စမ္းသပ္ခြင့္ ရခဲ့ပါသည္။ အျခားေသာ ဆရာ၊ ဆရာမ ဘယ္ပုဂၢိဳလ္မ်ွ အခြင့္မရခဲ့ပါဘူး။ ဤေဆးေတာ္သည္ ပြား၍ ဖဲ့၍ မရပါ။ဤေဆးေတာ္သည္ သာသနာျပဳေသာ ပညာေပးေဆးေတာ္ သာျဖစ္ျခင္းေၾကာင့္ လာဘ္လာဘေမွ်ာ္၍ မလုပ္ရပါ။ လုပ္ရဲလို႔ လုပ္ခဲ့ေသာ္ ဂိုဏ္းေတာ္ကိုဖ်က္စီး မဲ့သူ မိစာၦဘဲဆိုတာ သင္ကုိယ္တိုင္ သင္သိပါလိမ့္မည္။

            ဤဂိုဏ္းေတာ္ၾကီးသည္ ဗုဒၶသာသနာကို အေထာက္အပံ့ေပးေနေသာ ဂိုဏ္းတစ္ဂိုဏ္း ဆိုတာ ေဝဖန္ဆန္းစစ္ေလ့လာနိုင္ပါသည္။ သူေတာ္ေကာင္းေတြျမတ္ႏိုးတဲ့ပညာ သူေတာ္ ေကာင္းေတြ လက္ခံနိုင္တဲ့ပညာ ဒါေၾကာင့္လည္း ဒီေက်းဇူးရွင္ၾကီးေတြဟာ ေလာကအေနနဲ႔ ဘဝတစ္ပါးေျပာင္းေရႊ႕သြားသည္။ ေသသြားၾကသည္ ဆိုေသာ္လည္း နာမည္မေသာ ပုဂၢိဳလ္ထူးၾကီးမ်ားကို ဂုဏ္ျပဳလုိက္ပါသည္။

ဘိုးေတာ္မ်ား၏ ထြက္ရပ္ေပါက္ျခင္းအက်ဥ္း

၁။ အဖဘိုးေတာ္ေအး ( အမည္ -  ၅ မ်ိဳးရ)

            ေမာင္ေဖခင္၊ မင္းကေလး၊ ေညာင္ရမ္းမင္းသား၊ မဟာသီဟသူ႔ဓမၼရာဇာ၊ စၾကၤာမင္း ဟုဆိုေသာ္လည္း ေညာင္ရမ္းမင္း၊ စၾကၤာမင္း၊ မင္းကေလးဟုသာ ေခၚစမတ္ျပဳၾက ကုန္၏။

            ဘိုးေတာ္ေအးသည္ ၁၇ နွစ္သား၌ မင္းဘူးျမိဳ႕ အေနာက္ဘက္ေတာထဲတြင္ အရွင္ထြက္ျဖင့္ ထြက္ရပ္ေပါက္သြားခဲ့သည္။ ဣစၦသယမဟိဒိၶေစဂိုဏ္းေတာ္ၾကီးဟု အမည္ နာမျပဳျပီး ဂိုဏ္းတည္ေထာင္ခဲ့သည္။

            ေမြးေန႔အတိအက်မသိ၊ ဘိုးေတာ္ဦးဝိုင္း (၁၁၄၃ခု) နန္းတတ္သကၠရာဇ္မတိုင္မီ ဖြားျမင္ခဲ့သည္။ ဦးေအာင္၏ အုပ္ထိန္းမွႈ႕ျဖင့္ ၾကီးျပင္းလာ၏။ ျပည္မင္းသမိး စႏၵာေဒဝီနွင့္ စစ္ကိုင္းမင္းသား ဘၾကီးေတာ္မင္းတရား ( ၁၁၈၁) နန္းတတ္ သားေတာ္ျဖစ္၏။

၂။အဖဘိုးေတာ္ျပဳး

            ပုဂံနယ္ ဇာတိျဖစ္သည္။ ပုဂံနွင့္ မ်က္ေစာင္းထိုး ျမစ္တစ္ဖက္ကမ္းရွိ သစ္ေထာက္ရြာ အနီး ဘုရားငါးဆူစခန္းတြင္ ထြက္ရပ္ေပါက္ခဲ့သည္။ (၁၂၆၄)ခု က်ိဳက္လတ္ျမိဳ႕၊ က်ံဳမေငးရြာတြင္

ရုပ္အေလာင္းျပ ထြက္ေတာ္မူသည္။

၃။အဖ ဘိုးေတာ္ပြင့္

            ေက်ာက္ဇံျမိဳ႕နယ္ ဝါးရခိုင္ဇာတိျဖစ္၏။ (၁၂၆၄)ခုနွစ္တြင္ က်ံဳမငဲ့ရြာ၌ ဘိုးေတာ္ေအးက ကိုယ္ထင္ျပ၍ ဆည္းကပ္ရမည့္ ဆရားအား ညန္ျပခဲ့သည္။ ပုဂံကိုလို္က္သြား၍ ဘိုးေတာ္ျပဴးထံ နည္းနာခံယူတပည့္ျပဳသည္။ ရန္ကုန္တြင္ ထြက္ရပ္ေပါက္သည္။ ၄င္း၏ရုပ္ကလပ္ေတာ္ကို ေတာင္းစြန္းသို႔ ႏိုင္ငံေတာ္အစိုးရက ပို႔ေဆာင္ခဲ့သည္။ ၁၃၁၈ ခုနွစ္၊ သီတင္းကၽြတ္လျပည့္ေက်ာ္ (၅) ရက္တြင္ ထြက္တာ္မူသည္။ ဣစၦသယမဟိဒိၶေစဂိုဏ္းေတာ္ၾကီး မေရာက္ခင္မွာ ဘုရားငါးဆူဂိုဏ္း၊ ပံုေတာ္ဂိုဏ္း၊ စမေလးလံုးဂိုဏ္း၊ ေမွာ္ေသရွင္ဂိုဏ္း၊ ဣစၦသယ- မဟိဒိၶေစဂိုဏ္း၊ ျပီးမွ ေရႊရင္ေက်ာ္ ဣစၦသယမဟိဒိၶေစဂိုဏ္းဆိုျပီး (၆)မည္ရ ဂိုဏ္းျဖစ္ပါသည္။

ဘုရား

ပံုေတာ္

စမ

ေမွာ္

ဣစၦသယ

ေရႊရင္ေက်ာ္ ဣစၦသယ

ဆိုျပီး ဘုန္းတန္ခိုးထက္သန္ေသာ ဂိုဏ္းေတာ္ၾကီး တစ္ဂိုဏ္းျဖစ္ပါသည္။ ၄င္းဂိုဏ္းေတာ္ၾကီးရဲ႕ ဂိုဏ္းခ်ဳပ္မွာ ဘိုးေတာ္ဟန္ ျဖစ္ပါသည္။

၄။ဘိုးေတာ္ဟန္

            ဓႏုျဖဴဇာတိ ျဖစ္၏။ ေရႊရင္ေက်ာ္ ဣစၦသယ မဟိဒိၶေစဂိုဏ္းေတာ္ၾကီး၏ ဂိုဏ္းခ်ဳပ္အျဖစ္၊ ဂိုဏ္းခ်ဳပ္အမည္ကို မည္သူအားမွ် လႊဲေျပာင္းမေပးခဲ့။ ၁၃၅၂ ခု၊ သီတင္းကၽြတ္လကြယ္ေန႔ ဗုဒၶဟူးေန႔၊ ည (၁၀) နာရီအခ်ိန္တြင္ ထြက္ေတာ္မူသည္။

၅။ အဘဘိုးေတာ္ ဦျမခင္ (အေဖၾကီး)

            ၁၉၇၄ခု၊ ဇြန္လ ၉ ရက္၊ တနဂၤေႏြေန႔ နံနက္၊ ၁၃၃၆ ခု၊ နယုန္လဆုတ္ ၅ ရက္ နံနက္ ၉း၀၄ အခ်ိန္တြင္ ထြက္ရပ္ေပါက္စခန္းသို႔ ၾကြျမန္းေတာ္မူသည္။ အေဖၾကီးဦးျမခင္ ထြက္ေတာ္မူ ျပီးသည့္ ၉-၆-၁၉၇၄ (ေသာၾကာေန႔) တြင္ အေဖၾကီးစ်ာပနမွႈ႔ ကိစၥမျပီးေသးမီ အေဖၾကီး၏ တပည့္၊ သားသမီး၊ ေျမးျမစ္ ျမန္မာျပည္အရပ္ရပ္မွ ဂိုဏ္းဝင္အသီးသိးတို႔သည္ တိုင္းျပည္အတြင္း အေရးအခင္းၾကားမွ ရန္ကုန္ျမိဳ႕ အလံုရပ္ ေအာင္မဂၤလာေက်ာင္းသို႔ စုေဝး၍ ဂိုဏ္းေတာ္ၾကီး ကိစၥ ေရွ႕ဆက္လုပ္ရမည့္ လုပ္ငန္းမ်ားတိုင္ပင္ရန္ လူၾကီးမ်ားကို ေရြးၾကရန္တုိင္ပင္ေသာအခါ ဂိုဏ္းေတာ္ နာယကအျဖစ္ (၁) အေမၾကီး ေဒၚေထြးၾကည္ (အေဖၾကီး ဦးျမခင္၏ ဇနီး)၊ (၂) အမၾကီးေဒၚေအးၾကည္ ( အဖဘိုးေတာ္ဟန္၏ သမီး)၊ ဆရာၾကီး ဦးစံသိန္း (အဖဘိုးေတာ္ဟန္၏ သား) ၄င္းသံုးဦးကို အမ်ားဆႏၵ အတည္ျပဳၾကျပီး ဆက္လက္၍ အေဖၾကီး၏ ဇနီးနွင့္ သားေျမး ျမစ္မ်ားနွင့္ အမၾကီး ေဒၚေအးၾကည္၊ ဆရာၾကီး ဦးစံသိန္းတို႔ ပူးတြဲ၍ လွႈပ္ရွားခဲ့ရာ အေမၾကီးနွင့္ အမၾကီးတို႔သည္ သက္တမ္းအရ ဆံုးခဲ့ၾကျပီးေနာက္ နာယကၾကီး ဦးစံသိန္းနွင့္ အေဖၾကီး၏ တပည့္မ်ားသည္ ဂိုဏ္းၾကီးကိုဆက္လက္၍ ေဆာင္ရြက္ေနရင္း နာယကၾကိး ဦးစံသိန္းသည္ ၁၇-၅-၂၀၀၇ခု (ၾကာသပေတးေန႔) တြင္ ေနျပည္ေတာ္ေဆးရံုတြင္ ကြယ္လြန္အနိစၥေရာက္ျပီး၊ ဆရာၾကီး၏ စ်ာပနကို ဇာတိျဖစ္ေသာ ဓႏုျဖဴျမိဳ႕သို႔ ပင့္ေဆာင္ျပီး ဂူသြင္းသျဂိဳလ္ထားပါသည္။ ယခုအခါ နာယကဆရာၾကီး၏ သား၊ သမီးမ်ားနွင့္ အေဖၾကီး၏ တပည့္သား သမီးေျမးျမစ္မ်ားက ဆက္လက္လုပ္ေဆာင္ေနၾကပါသည္။

            အေဖၾကီးဦးျမခင္မွာ သမီးၾကီး ေဒၚၾကည္ၾကည္ျမနွင့္ သား ဦးမ်ိဳးျမင့္တို႔ သားသမီး နွစ္ဦး က်န္ခဲ့ရာ သမီးၾကီးဆံုးပါးသြားျပီျဖစ္၍ သား ဦးမ်ိဳးျမင့္က ဂိုဏ္းေတာ္ၾကီး၏ တာဝန္ကို ဆက္လက္ေဆာင္ရြက္ျပိး တဖက္ကလည္း ဂိုဏ္းေတာ္ၾကိး တိုးတတ္ရန္ ေရွ႕ေရးေနာက္ေရးမ်ား ကို တတ္ႏိုင္သေရြ႕ တာဝန္ယူေျဖရွင္း လုပ္ကိုင္ေနပါသည္- ဆိုသည္ကို တင္ျပအပ္ပါသည္။

ထူးျခားခ်က္မ်ား

            ပါရမီ ပုဂိၢဳလ္ထူးမ်ား၏ တစ္ဦးခ်င္းထူးျခားခ်က္မ်ားမွာ- အေဖၾကီး ဦးျမခင္ဆိုရင္ သူ၏ႏွႈတ္ေတာ္မွ မကြယ္လြန္မီ လပိုင္းအတြင္း ထြက္ဆိုခဲ့ေသာ စကားမ်ားမွာ တပည့္မ်ားက ထြက္ရပ္ေပါက္ပုဂၢိဳလ္မ်ားရဲ႕ လကၡဏာအသြင္အျပင္ကို ေမးက်ရာတြင္ “မင္းတို႔ ကိုယ့္အလုပ္ကို ကိုယ္လုပ္ၾက ထြက္ရပ္ေပါက္လကၡဏာမွာ အေသျပျပီး အရွင္ထြက္၊ အရွင္ျပျပီး အေသထြက္ ေတာ့ မင္းတို႔သိပါသလား၊ လူေသလို႔ ပုပ္တာဘာဆန္းသလဲကြ” အဲဒီအခ်ိန္မွာ ဦးသန္႔အေရး အခင္းႏွင့္ အလုပ္သမားအေရးအခင္းျဖစ္ေနသည့္ အခ်ိန္တြင္ တိုင္းျပည္ေအးခ်မ္းရင္ ငါေနမယ္ ဆိုျပီး ေျပာခဲ့ပါသည္။ ငါေသမယ္ဆိုရင္ ၃ခါေသမယ္ဆိုတာကို သက္ေသအထင္ကရ ျပရရင္ ေခါင္းသံုးလံုး သြင္းရျပီး ဂူသံုးလံုးတည္ထား၍ ယခုေနာက္ဆံုးဂူ ေျမာက္ဥကၠလာပတြင္ တည္ရွိလ်က္ပါ။

            ဂိုဏ္းခ်ဳပ္ဆရာၾကီး အဖဘိုးေတာ္ဟန္၏ ထူးျခားခ်က္မ်ားကေတာ့- ယခင္ဂူသံုးလံုးသြင္း ထားျပီး ယခုတစ္ဖန္ သူ၏သားျဖစ္သူ နာယကဆရာၾကီး ဦးစံသိန္း အုတ္ဂူနွင့္ ယွဥ္၍ ထားပါသည္။ ဘိုးေတာ္ဟန္ကို ဂူသြင္းျခင္းမွာ ၄ ၾကိမ္ေျမာက္ျဖစ္ပါသည္။ နာယကဆရာၾကီး ဦးစံသိန္း၏ စ်ာပနသည္ ေနျပည္ေတာ္မွ သယ္ေဆာင္ျပီး ေျမာက္ဥကၠလာပျမိဳ႕နယ္ရွိ ေရေဝးအေအးတိုက္တြင္ထားရွိျပီး ၅ ရက္ျပည့္ေသာအခါ ဓႏုျဖဴျမိဳ႕သို႔ သယ္ေဆာင္ျပီး အထက္ပါ ဂူထဲသို႔ ညေန ၄ နာရီမွာ ဂူသြင္းရန္ ေခါင္းကိုဖြင့္ေသာအခါ လံုးဝအနံ႕ မထြက္ပါ။